تبادل لینک هوشمند
 |
بسم الله الرحمن الرحیم
راه های شناخت1
برای شناخت واقعیت ها راه های گوناگونی را می توانیم در پیش بگیریم :
1: روش حسی و تجربی که در آنها نقش اصلی بر عهده حس و تجربه است .
این نوع شناخت ها به دو دسته تقسیم می شوند:
الف : مشاهده ی مستقیم بهره گیری مستقیم از حواس است .
ب : مشاهده ی غیر مستقیم که در آن از وجود چیزی به وجود چیز دیگر پی برده می شود . مانند نیروی جاذبه ، خاصیت مغناطیسی، اتم و الکترون ، پی بردن به افکار دیگران
راه های شناخت2
مشاهده ی غیر مستقیم نوعی استدلال عقلی است که زمینه آن بوسیله ی حواس فراهم می شود . چنان که ندیدن دلیل بر نبودن نیست
پیامدهای بحرانهای معرفتی:
بحرانهای روانی معنوی، وجود استرسها وروان پریشی هاوافسردگی هاو....می باشد.
فصل دوم :
ایمان
ایمان به انسان: نشاط ، آرامش ،اطمینان قلبی ،معنا ، امید ، شجاعت وهدف می دهد .
ایمان : امری است معنوی وحالتی روحی که جایگاه آن قلب آدمی است.
امام صادق علیه السلام فرمودند: ایمان تصدیق قلبی واقرار زبانی وعمل به ارکان واعضا است .
عیون اخبار الرضا ج1 ص226
دیدگاه اسلام:
ایمان دینی مبتنی بر عقل است ،عقل دین را و دین عقل را تایید می نماید .
انّ شّر الدّواب عند الله الصّمّ البکم الّذین لایعقلون
بد ترین جنبندگان نزد خدا کسانی هستند که کر ولال اند واصلا تعقل نمی کنند
انفال آیه 22
ایمان : یا ایهّا الذّین آمَنوا آمِنوا
قرآن کریم در سوره انعام ایمان را به مُستقَر و مُستودِع تقسیم می نماید ،ایمانی که در وجود آدمی ریشه داشته باشد واثرات آن در اخلاق ورفتار نمایان باشد ایمان مستقر وایمانی که هیچ تاثیری در رفتار آدمی نگذارد ایمان مستودع می نامد.
ایمان از دید گاه حضرت علی علیه السلام
ایمان و عمل
قا لت الاعراب آمنا قل لم تومنوا ولکن قولو اسلمنا
گفتند ما ایمان آورده ایم ، بگو ایمان نیاورده اید ،بلکه بگوئید اسلام آورده ایم. حجرات آیه 15
قران می فرماید :کسانی که کفر ورزیده اند اعمالشان چون سرابی است در بیابان هموار که تشنه آن را آب می پندارد. نور/39
قرآن واختیار
با توجه به آیات قرآن ،انسان دارای اختیار است ، ثانیاً ایمان و کفر ، امر اختیاری هستند یا غیر اختیاری ؟ ( استدلال آیه ای )
« قُلِ الحَقُّ مِن ربّّکُم فَمَن شاءَ فَلیؤمِن وَ مَن شاءَ فَلیَکفُر » کهف /29( بگو دین حق همان است که از جانب پروردگار شما آمد پس هر که می خواهد ایمان آورد و هر کس می خواهد کافر گردد )
این آیه نشان می دهد ، ایمان و کفر... است .ضمناً خود آیه بیانگر مختاربودن انسان است ،برای این که انتخاب یکی از آن دو نیازمند تأمّل و تفکر است .
درجات ایمان :
مومنان کسانی هستند که چون یاد خدا شود دلهایشان بترسد وچون آیات او بر آنان خوانده شود بر ایمانشان بیفزاید وبر پروردگار خود توکل می کنند .انفال /2
بیداری فطرت
سئوال : راه های تذکر و یاد آوری فطرت را، بیان کنید؟
ج : 1 :دچار حادثه ی ناگهانی و قطع امید از زندگی .
((وچون در دریا به شما صدمه ای برسد هرکه را جز او می خوانید وچون خداوند شما را به سوی خشکی رهانید رویگردان می شوید وانسان همواره نا سپاس است)) . آیه ی 67 سوره ی اسراء
2 : توجه به نظام خلقت
آیا به شتر نمی نگرید که چگونه آفریده شده است وبه آسمان که چگونه گسترده شده است وبه زمین که چگونه گسترده شده است وبه کوه ها که چگونه بر پا شده است پس تذکر ده که تو تنها تذکر دهنده ای . آیه ی 17 -21 سوره ی غاشیه 88
سئوال : اگر وجود خدا ذاتی انسان است ، چرا برخی از خدا بی خبرند ؟
1 - توجه به همه ی امیال نمی کنند 2 - محیط نامناسب
خدا شناسی از راه دل
به سئوالات زیر پاسخ دهید :
الف : مقصود از خداشناسی از راه دل چیست ؟
ج : مقصود شناخت خدا از راه دل است نه عقل نظری . مثال : انسان به مانند کودکی که خود به خود جویای مادر است ( بدون آنکه خودش بداند بدنبال مادر است .)
چنان که از علی (ع) پرسیدند : آیا خدای خود را دیده ای ... ؟ در جواب فرمودند : خدایی را که نبینم عبادت نمی کنم . . .« قلبها او را با حقیقت ایمان در می یابند .»
راه دل و عرفا
عرفا: توسل به غیرخدا برای اثبات ،اوکاری است ناصواب .
دعای عرفه : صفحه ی 60
حافظ : کی رفته ای ز دل که تمنا کنم تو را *** کی بوده ای نهفته که پیدا کنم تو را
نتیجه : در انسان نوعی غریزه ی خدا خواهی معنوی وجود دارد . میان کانون دل و کانون هستی جذبی وجود دارد که همانند اجرام و اجسام میباشد و انسان تحت تأثیر این نیروی مرموز است .
شعور ظاهری و باطنی
شعور باطنی و شعور ظاهری :
دسته ای ازدانشمندان شعور ظاهری را مولود شعور باطنی می دانند ( فروید) وبعضی شعورظاهری را معلول شعورباطنی می دانند (یونگ )
یونگ شاگرد فروید : به احساس مذهبی اعتقاد دارد
انیشتین و احساس مذهبی
انیشتین: او ضمن انتقاد از کتب مذهبی تورات و انجیل از این نظر که مسئله ی خدا را به شکل درستی معرفی نکرده اند، می گوید : یک عقیده و مذهب ثالث بدون استثناء در بین همه وجود دارد اگر چه با شکل خالص یکدست در هیچ کدام یافت نمی شود ، من آن را احساس مذهبی آفرینش می دانم . رجوع کنید : 1 ) روش رئالیسم ، ج 5 ، ص 77 و 76 ؛ 2 ) رساله ی دنیایی که من می شناسم ، ص 53
میل به خدا و الکسیس کارل
الکسیس کارل : دعا پرواز روح است . او می گوید در عمق وجدان انسان شعله ای فروزان است که بوسیله ی آن انسان خود را آن چنان که است در می یابد و زشتی های خود را می شناسد و برای انجام تکالیف اخلاقی رام می شود . . . در همین حال باب آمرزش و توبه برای او باز می شود . ویلیام جیمزو میل یا غریزه دینی
ویلیام جیمز :
. . . غالب میل های ما از عالم ماوراء طبیعت سرچشمه گرفته است . به این دلیل که غالب آنهابا محاسبات مادی و عقلانی سازگار نمی باشد . کتاب دین و روان به نقل از روش رئالیزم ،ص75 .
آشنایی با چند مفهوم فلسفی 1
سئوال : برهان علّت و معلول را تعریف کنید . هرگاه الف و ب ای داشته باشیم و ببینیم الف موجودی است که تحقّق موجود دیگر متوقّف بر آن است ، وجود الف را« علت» و وجود ب را« معلول» می گوییم .
سئوال : علت بر چند دسته تقسیم می شوند ؟ ج : 1 : علت ناقصه : آنگاه که وجود معلول به نحوی به آن وابسته است .
آشنایی با چند مفهوم فلسفی 2
2 : علت تامّه : آنگاه که وجود دهنده و هستی بخش است . به تعبیر دیگر ، علت تامّه شرط لازم و کافی برای تحقق معلول است ولی علت ناقصه ،فقط شرط لازم است .
مثال : وجود حرارت وابسته به وجود آتش است ، پس حرارت معلول و آتش علت است . ( نهایه الحکمه صفحه ی 138 الی 140
آشنایی با چند مفهوم فلسفی 4
بنابراین با توجه به ویژگی های فوق برای پیداش عالم ، علتی لازم است که فقر وجودی نداشته باشد ، یا لاحقۀ نیستی ( موجودی که به نحوی وابستگی به غیر دارد . ) نباشد . با توجه به این که جهان ما و موجودات این جهان سابقه و لاحقه ی نیستی دارند و اجزای آن به هم وابسته هستند ، بنابر این جهان معلول خواهد بود ، چنان که علی (ع) در خطبه ی 186 نهج البلاغه می فرمایند:هر چیزی غیر از خداوند معلول است .
آشنایی با چند مفهوم فلسفی6
1 ) هر شیء با وجود ،رابطه دارد و این رابطه از دو حال خارج نیست : الف : واجب الوجود : شیء به گونه ای است که موجود بودن برای آن ضروری است ، طوری که جدا شدن آن از وجود ( موجود نبودن ) قابل تصور نیست . مثال : شکر شیرین است . ب : ممکن الوجود : رابطه ی شیء با وجود رابطه یامکانی است ؛ یعنی موجود ذاتی است ( شیء ،چیز ) نه از وجود إبا دارد نه از عدم . مثال : آب شیرین .
( در نظرمتکلمان و فیلسوفان واجب الوجود همان خداوند است و موجودات دیگر ممکن الوجود هستند. )
آشنایی با چند مفهوم فلسفی 7
. مثال : شکر شیرین است . ب : ممکن الوجود : رابطه ی شیء با وجود رابطه ی امکانی است ؛ یعنی موجود ذاتی است ، نه از وجود إبا دارد نه از عدم . مثال : آب شیرین . در نظر نظر متکلمان و فیلسوفان واجب الوجود همان خداوند است و موجودات دیگر ممکن الوجود هستند. )
آشنایی با چند مفهوم فلسفی8
2 ) اصل علیّت : مفاد اصل علیّت آن است که هر موجود ممکنی نیازمند علت است . مثال : آب شیرین برای شیرین شدن به موجودی به مانند شکر نیازمند است . ( آب شیرین معلول و شکر علت است . )
تعریف دیگری از واجب الوجود: ( وجود غیر وابسته ) و ممکن الوجود : ( وجود وابسته )
آشنایی با چند مفهوم فلسفی9
4 ) تسلسل : سلسله ی علت ها و معلول ها که تا بی نهایت پیش رود .
5 ) امتناع تسلسل : سلسله ی علت ها و معلول ها داشته باشیم که تا بی نهایت پیش رود ، هیچ وقت به علت نخستین ختم نشود . مثال : الف علت ب و ب علت ج و ج علت س و ...
6) دور:اگریک شیء با چند وابسته علت خودش شود .
7 ) دور صریح ، دور مضمّر :
آشنایی با چند مفهوم فلسفی10
سئوال : آیا امتناع تسلسل و دور صحیح است ؟
ج : خیر . تسلسل علل تا بی نهایت محال است . بدیهی است وجود وابسته ،بدون وجود مستقل تحقق نخواهد یافت پس ناگزیر باید ورای این سلسله ی وابستگی ها وجود مستقلی باشد که همگی آن ها در پرتو آن ،تحقق یابند . زیرا مجموع بی نهایت محتاج و وابسته هرگز غیر محتاج و غنی نخواهد شد . ( طباطبایی ) و اما دور : دور به معنای این است ، معلول علت خودش باشد . در اینجا به عنوان مثال می توان گفت آیا جهان می تواند علت خودش باشد .
آشنایی با چند مفهوم فلسفی 11
مستلزم آن است که موجود بر خود مقدم باشد و لازمه ی آن اجتماع متناقضین است . ( یعنی موجود چون علت خود است باید سابق برخود نیز باشد . و چون معلول است باید سابق بر خود نباشد . ) اجتماع تناقض محال است . بنابراین نمی توان فرض کرد که جهان خود علت خود است چون دور، محال است ، بلکه محتاج علتی خارج از خود است . قرآن : آیا از هیچ خلق شده اید با خود خالق خود هستید . ص 72
خلاصه برهان امکان و وجوب
سئوال : خلاصه ی برهان امکان و وجوب ( علّی ) را بنویسید .
1 : موجوداتی در جهان وجود دارند .
2 : موجود به حکم عقل یا واجب است یا ممکن .
3 : ممکن در وجود خود نیازمند به علت است .
4 : سلسله ی علل ممکنات باید به واجب منتهی شود ، زیرا تسلسل و دور محال است .
برهان نظم 1
1 ) ساختار مشترک برهان نظم ( استدلال قیاسی ) :
در جهان پدیده های منظم وجود دارند ، هر نظمی بر اساس بداهت عقلی ناظم با شعور دارد ، پس جهان به عنوان مجموعه ی منظم ناظمی با شعور دارد .
2 ) تعریف مجموعه ی منظم : قبل از آنکه از مجموعه ی منظم تعریفی بدست آوریم، باید از خود پرسید ، یک چیز یا یک دستگاه باید چه ویژگیهایی داشته باشد تا آن را منظم بنامیم : 1 : دارای اجزاء باشد . ود .
برهان نظم 2
2 : اجزاء برای تأمین یک هدف با همدیگر همکاری داشته باشند . 3:همه ی اجزاء کار خود را به درستی انجام دهند .با وجود سه شرط قبلی یک دستگاه به وجود می آید . با توجه به نکات فوق می توان به شکل زیر مجموعه ی منظم را تعریف کرد : مجموعه ای است که از همکاری و هماهنگی کلیه اجزای آن ، یک یا چند هدف تأمین شود.
ویژگی های نظم آفرین :
حال که، با ویژگی های مجموعه ی منظم آشنا شدیم، سئوالاتی پیش می آید ، اولاً چگونه از میان این همه اشیاء مختلف در جهان، تنها اشیاء خاصی دریک مجموعه گرد هم آمده اند ! ثانیاً، چرا از میان حالات مختلفی که هر یک از آنها می توانست به خود بگیرد ( از نظر جنس ، شکل ، اندازه ، مکان و زمان ) تنها حالت خاصی از آنها در مجموعه فراهم آمده است !
ویژه گی های نظم آفرین
سئوال : از دقت در ویژگی های مجموعه ی منظم ، عقل برای نظم آفرین ، چه ویژگی ها یا صفاتی را نسبت می دهد ؟
ج : ابتدا پدید آورنده مجموعه ی منظم باید ؟ داشته باشد و برای رسین به آن ؟ اندیشیده است . سپس بر اساس طرح و نقشه ی خود از میان اشیاء بیشمار ، اشیاء خاصی را برگزیده و از میان حالات گوناگون آنها ، حالت خاصی از آن ها را کرده است .
برهان نظم وچند سؤال
سئوال : آیا شما می توانید بپذیرید که یک کودک بی سواد مدتی با ماشین تحریر بازی بکند ، یک مقاله ی علمی درباره ی موضوعی پدید آید ؟
سئوال : آیا در اثر انفجار یک معدن ، امکان دارد فلزات خالص پس از انفجار به صورت بسته بندی در اندازه های معین بوجود آید ؟
سئوال : آیا شما می توانید بپذیرید سروده های سعدی و حافظ تصادفی سروده شده اند ؟
اثر نشان دهنده ی ویژگی های مؤثر
- پس از تفکر، درباره ی سئوالات بالا، به این نتیجه می رسیم :
هر اثری نشان دهنده ی خصوصیات مؤثر خویش است ، هر نظمی نیز نشانه ی ناظم با شعور خویش است .
سئوال : وقتی که، یک مقاله ی چند صفحه ای هرگز نمی تواند بدون دخالت شعور و آگاهی بوجود آید ، چگونه عقل سلیم می تواند جهان را بدون ناظم آگاه بداند ؟
مقایسه ی سازه های طبیعی با ساخته های بشر
سئوال : نیاز به ناظم با شعور برای جهان آفرینش در چه شرایطی آشکار تر می شود ؟
1 : قابل مقایسه نبودن نظم جهان با نظم ساخته های بشر
2 : بیشتر اختراعات بشر از طبیعت الهام گرفته است .
سئوال : آیا فرضیه تکامل می تواند نتایج برهان نظم را ابطال نماید ؟ در صورت منفی بودن دو دلیل بیان کنید .
سئوال : نظم موجود در جهان چه نوع نظمی است ؟
تقریر ها ی برهان نظم
سئوال : انواع یا تقریر های مختلف برهان نظم را با ذکر مثال بنویسید .
1 : برهان هدف مندی که بر هدف مندی موجودات منظم تأکید می کند و نهایتاً آن ها را نیازمند ناظم با شعور معرفی می کند . سوره ی انعام آیه ی 99 ( اوست کسی که از آسمان آبی فرود آورد پس بوسیله ی آن از هر گونه، گیاهی در آوردیم . . . قطعاً در اینها برای مؤمنان نشانه هایی است.)
برهان نظم در مواد جزئی
2 : برهان نظم در موارد جزئی : این نوع براهین ما را به بررسی اجزاء جهان دعوت می کند تا از روابط بسیار دقیق در ساختمان یک شیء پی به ناظم آن ببریم . صفحه ی 77
منابع اسلامی بر این نوع هدفمندی تأکید دارند . (... برای مؤمنان نشانه هایی است) قرآن و علی ( ع ) به موجوداتی نظیر طاووس ، مورچه اشارت دارند . خطبه ی 64
مراتب علم خدا
متکلمان علم حدا را به سه صورت تصویرکرده اند
-علم به ذات
- علم به موجودات پیش ازآفرینش آنها
علم به مخلو قات بعد از آفرینش
در توضیح اولی می دانیم که خدا به ذات خود آگاه است همان طور که ما انسان ها به ذات خود اگاهی داریم ،خداوند نیز به ذات خود آگاه است .
درتوضیح دومی نیز، همانطوری که انسانها قبل از ساختن چیزی بدان آگاهی دارند به طریق اولی ، خداوند به مخلوقات
مراتب علم خدا
پیش از آفرینش آگاه است .آیا کسی که آفریده است نمی داند. أَلَا يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ آيا آن كسي كه موجودات را آفريده از حال آنها آگاه نيست؟! در حاليكه او )از اسرار دقيق( با خبر و آگاه است.(ملک 14)
دربیان سومی خداوند به هرممکنی آگاه است ، در غیر این صورت استقلال آن موجود لازم می آید که این امر نشدنی است.
علم خداون از نگاه آیات
اللّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌہ(282)
كليدهاي غيب، تنها نزد اوست، و جز او، كسي آنها را نمي داند. او آنچه را در خشكي و درياست مي داند،هيچ برگي ) از درختي ( نمي افتد، مگر اينكه از آن آگاه است، و نه هيچ دانه اي در تاريكي هاي زمين،نه هيچ تر و خشكي وجود دارد، جز اينكه در كتابي آشكار [= در كتاب علم خدا ] ثبت است.انعام 59 ص103
بینائی و شنؤایی
بینائی وشنوائی خدا
اللّهُ لاَ إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ
عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ
وَالْأَرْضَ وَلاَ يَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ (255)
لاَ إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَد تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ فَمَن يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى لاَ انفِصَامَ لَهَا وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (256)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوْا إِذَا تَدَايَنْتُم بِدَيْنٍ إِلَى اََجَلٍ مُسَمّىً فَاكْتُبُوهُ وَلْيَكْتُب بَيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ وَلاَ يَأْبَ كَاتِبٌ أَن يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللّهُ فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللّهَ رَبَّهُ وَلاَ يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئاً فَإِن كَانَ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ سَفِيهاً أَوْ ضَعِيفاً أَو لاَ يَسْتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِ وَاسْتَشْهِدُوا شَاهِدَيْنِ مِن رِجَالِكُمْ فَإِن لَمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجِلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَن تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَى وَلاَ يَأْبَ الشُّهَدَاءُ إِذَا مَا دُعُوْا وَلاَ تَسْأَمُوا أَن تَكْتُبُوهُ صَغِيراً أَوْ كَبِيراً إِلَى أَجَلِهِ ذلِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللّهِ وَأَقْوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَأَدْنَى أَلَّا تَرْتَابُوا إِلَّا أَن تَكُونَ تِجَارَة
اقسام عدل :عدل تکوینی ،عدل تشریعی وعدل جزائی
1)عدل تکوینی
به هر جزئی به اندازه ی ظرفیتش ،استعداد بخشیده است.
اهمیّت توحید وشرک
با حاکمیت اندیشه ی توحیدی بر زندگی انسان،زندگی رنگ خدایی می پذیرد.
شرک، اگر به اندیشه ی آدمی راه یابد در اعمال او متجلّی می شود.
مراتب توحید
1) توحید درذات: در خارج ازذهن نمی توان برای او فرد دیگری را تصّور کرد .
توحید درآیات وروایات :
شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلاَئِكَةُ وَأُولُوا الْعِلْمِ قَائِماً بِالْقِسْطِ لاَ إِله إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ال عمران 18
أَبسم الله الرحمن الرحيم قل هو الله احد)1( الله الصمد)2( لم يلد و لم يولد)3( و لم يكن له كفوا احد)
ِعلی علیه السلامَ : او یکی است وبرایش درمیان موجودات مانندی نیست .
دلیل عقلی برتوحید ذاتی
موجود محدود با عدم آمیخته است پس چنین موجودی خدا نیست .
موجود نامحدود تعدّد نمی پذیرد.
بی نهایت در بی نهایت ّمعنی ندارد .
ذات خدا بسیط است ،جزء ندارد.
ذات خداوند، اجزاءبالفعل ندارد،در غیر این صورت ترکیب بوجود می آید،وترکیب نشانه ی نیاز است ،نیاز درخداوند راه ندارد .
چرا تثلیث باطل است ؟
یا هریک ازسه خدا دارای وجود و شخصیّت مجزّا و جداگانه ای هستند،دراین صورت با یکتایی خداوند مخالف است .
یا اینکه سه خدا دارای یک شخصیّت بوده، و هر یک جزئی از آن تشکیل می دهند،دراین صورت مستلزم ترکیب بوده و با بساطت خدا مخالف است .
قرآن و تثلیث
قرآن در این باره می فرماید : لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ وَقَالَ الْمَسِيحُ يَابَنِي إِسْرَائِيلَ اعْبُدُوا اللّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ إِنَّهُ مَن يُشْرِكْ بِاللّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَوَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مَنْ أَنْصَارٍ
آنها كه گفتند: خداوند همان مسيح فرزند مريم است <، بيقين كافر شدند، ) با اينكه خود ( مسيحگفت : > اي بني اسرايل! خداوند يگانه را، كه پروردگار من و شماست، پرستش كنيد،زيرا هر كس شريكي براي خدا قرار دهد، خداوند بهشت را بر او حرام كرده است،و جايگاه او دوزخ است، و ستمكاران، يار و ياوري ندارند. مائده 5
قرآن و تثلیث
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لاَ تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلاَ تَقُولُوا عَلَى اللّهِ إِلَّا الْحَقَّ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَى مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ فَآمِنُوا بِاللّهِ وَرُسُلِهِ وَلاَ تَقُولُوا ثَلاَثَةٌ انْتَهُوا خَيْراً لَكُمْ إِنَّمَا اللّهُ إِلهٌ وَاحِدٌ سُبْحَانَهُ أَن يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ لَهُ مَا فِي ي اهل كتاب! در دين خود، غلو ) و زياده روي ( نكنيد،
قرآن و تثلیث
و درباره خدا، غير از حق نگوييد. مسيح عيسي بن مريم فقط فرستاده خدا، و كلمه ) و مخلوق ( اوست، كه او را به مريم القا نمود، و روحي ) شايسته ( از طرف او بود.بنابراين، به خدا و پيامبران او، ايمان بياوريد، و نگوييد: خداوند ( سه گانه است.) از اين سخن (خودداري كنيد كه براي شما بهتر است. خدا، تنها معبود يگانه است، او منزه است كه فرزندي داشته باشد،) بلكه ( از آن اوست آنچه در آسمانها و در زمين است، و براي تدبير و سرپرستي آنها، خداوند كافي است.السَّماوَاتِ وَما فِي الْأَرْضِ وَكَفَى بِاللّهِ وَكِيلاً نساء (4)171
2 : توحید صفاتی
صفات خدا عین ذات او هستند عقل و وحی بر وجود این کمالات در وجود خدا دلالت می کند .
چون مغایرت صفات خداوند در ذات ، ملازم با کثرت در ذات خدا است پس نتیجه می شود صفات او در عین اختلاف مفهومی در مقام عینیّت وحدت دارند ، مثال :
هر یک از ما معلوم خدا و در عین حال مخلوق اوییم . درست است که مفهوم « معلوم » غیر از مفهوم « مخلوق » است ، ولی در مقام تطبیق سراسر وجود ما معلوم ، همچنین مخلوق خدا است . نه این که بخشی از ذات ما ، معلوم خدا و بخش دیگر مخلوق اوست . بنابراین در مقام مصداق ، هر یک عین دیگری و در مجموع عین ذات ما است .
سئوال : چرا عقیده ی کسانی که صفات خدا را ازلی و قدیم ، ولی زاید بر ذات او می دانند ، درست نیست ؟
این نظریه در حقیقت از تشبیه صفات خدا به انسان سرچشمه گرفته است و چون صفات انسان ، زاید بر ذات او میباشد ، تصور شده است که در خدا نیز چنین است، در حالی که خداوند شبیه چیزی نیست .
3 : توحید در خالقیت
خدا خالق همه چیز است و او یکتا و پیروز است : آیه ی 16 رعد [13]
« قُلْ مَن رَّبُّ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ قُلْ أَفَاتَّخَذْتُم مِن دُونِهِ أَوْلِيَاءَ لاَ يَمْلِكُونَ لأَنْفُسِهِم نَفْعاً ولاَ ضَرّاً قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَالْبَصِيرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِي الظُّلُمَاتُ وَالنُّورُ أَمْ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكَاءَ خَلَقُوا كَخَلْقِهِ فَتَشَابَهَ الْخَلْقُ عَلَيْهِم قُلِ اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ »
ترجمه آیه 16 س13 (رعد)
بگو : > چه كسي پروردگار آسمانها و زمين است؟ < بگو: > الل-ه! < ) سپس ( بگو: > آيا اوليا ) و خداياني (غير از او براي خود برگزيده ايد كه ) حتي ( مالك سود و زيان خود نيستند ) تا چه رسد به شما ؟! ( <بگو: > آيا نابينا و بينا يكسانند؟! يا ظلمتها و نور برابرند؟! آيا آنها همتاياني براي خدا قرار دادندبخاطر اينكه آنان همانند خدا آفرينشي داشتند، و اين آفرينشها بر آنها مشتبه شده است؟! <بگو : > خدا خالق همه چيز است، و اوست يكتا و پيروز.
سئوال : آیا توحید در خالقیت به معنای نفی اصل علیّت است ؟
خیر ، برای این که علیت اشیاء از مظاهر اراده ی خداوند است ، چنان که آیه ی 48 س روم [30] می فرماید :
« اللَّهُ الَّذِي يُرْسِلُ الرِّيَاحَ فَتُثِيرُ سَحَاباً فَيَبْسُطُهُ فِي السَّماءِ كَيْفَ يَشَاءُ وَيَجْعَلُهُ كِسَفاً فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلاَلِهِ فَإِذَا أَصَابَ بِهِ مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ إِذَا هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ »
ترجمه آیه 48 س30 روم
خداوند همان كسي است كه بادها را مي فرستد تا ابرهايي را به حركت درآورند ، سپس آنها را در پهنه آسمان آن گونه كه بخواهد مي گستراند و متراكم مي سازد، در اين هنگام دانه هاي باران را مي بيني كه از لبه ي آن خارج ميشود،هنگامي كه اين باران حياتبخش را به هر كس از بندگانش كه بخواهد برساند، ناگهان خوشحال مي شوند.
4 : توحید در ربوبیّت (1)
با توجه به تاریخ انبیاء ، مناقشات بین انبیاء و مشرکان ، حول چه نوع شرکی بوده است ؟
(توحید درربو بیت2)
«وَاتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لَّعَلَّهُمْ يُنصَرُونَ [74] لاَ يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَهُمْ وَهُمْ لَهُمْ جُندٌ مُّحْضَرُونَ س یس [ 74 75] »
قرآن و توحید در ربوبیت (3)
تَاللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلاَلٍ مُّبِينٍ إِذْ نُسَوِّيكُم بِرَبِّ الْعَالَمِينَ 98و97 س شعراء به خدا سوگند كه ما در گمراهي آشكاري بوديم، چون شما را با پروردگار عالميان برابر مي شمرديم!
توحید در ربوبیت (4)
قرآن و توحید در ربوبیت
« اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّماوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لاَِجَلٍ مُسَمّىً يُدَبِّرُ الْأَمْرَ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُم بِلِقَاءِ رَبِّكُمْ تُوقِنُونَ » سوره ی 13 . آیه ی 2
« لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا فَسُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا يَصِفُونَ » سوره ی 21 . آیه ی 22
5 : توحید در تشریع و تقنین
از نظر قرآن تنها واضع قانون ،خداست .
6 : توحید در اطاعت 1
سوره ی تغابن (64) آیه ی 16 :
« فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِيعُوا وَأَنفِقُوا خَيراً لِأَنفُسِكُمْ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ » تا ميتوانيد تقواي الهي پيشه كنيد و گوش دهيد و اشطاعت نماييد و انفاق كنيد كه براي شما بهتر است، و كساني كه از بخل و حرص خويشتن مصون بمانند رستگارانند.
6 : توحید در اطاعت 2
« مَن يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللّهَ وَمَن تَوَلَّى فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً » سوره ی نساء (4) آیه ی 80
:كسي كه از پيامبر اطاعت كند، خدا را اطاعت كرده، و كسي كه سر باز زند،تو را نگهبان و مراقب او نفرستاديم و در برابر او، مسوول نيستي .
وَمَن لَمْ يَحْكُم بِمَا أَنْزَلَ اللّهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ المائده 44 آنهاكه به احكامي كه خدا نازل كرده حكم نميكنند، كافرند.
توحید در اطاعت 3
: وظایف پیامبر (ص) ، ابلاغ پیام خداست، به چند صورت انجام می گیرد ؟
توحید در حاکمیّت :
حکومت از نظر اسلام مربوط به خداست و حکومت دیگران به اذن او جایز است .
قرآن می فرماید : حکومت از آن خداست و این به این معنا نیست که هیچ انسانی حق حکومت ندارد ، پس کسانی می توانند حکومت کنند که به اذن خدا باشد .
توحید در عبادت :
س : اساس دعوت پیامبران در طول تاریخ چه بود ؟ ج : یکتا پرستی
س : عبادت را تعریف کنید .
ج : خضوع در مقابل صاحب جهان، با این اعتقاد که او ربّ و مالک انسان و جهان است .
توحید در عبادت 2
ج : اولاً سجده ی عناصر فوق به معنای استقلال آن ها از خداوند نیست ، ثانیاً به فرمان خدا این امر صورت می گیرد .
دلالت آیه زیر را بیان کنید.
« وَلِلّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ »[سوره ی 7 آیه ی 180] و براي خدا، نامهاي نيك است، خدا را به آن ) نامها ( بخوانيد. و كساني را كه در اسما، خدا تحريف مي كنند ) و بر غير اومي نهند، و شريك برايش قال مي شوند(، رها سازيد. آنها بزودي جزاي اعمالي را كه انجام مي دادند، ميبينند.
چه استنباط می کنید؟
« وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللّهِ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرَوا اللّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللّهَ تَوَّاباً رَحِيماً » [ سوره ی 4 آیه ی 64]
ما هيچ پيامبري را نفرستاديم مگر براي اينكه به فرمان خدا، از وي اطاعت شود.و اگر اين مخالفان، هنگامي كه به خود ستم ميكردند) و فرمانهاي خدا را زير پا ميگذاردند(، به نزد تو ميآمدند،و از خدا طلب آمرزش ميكردند، و پيامبر هم براي آنها استغفار ميكرد، خدا را توبه پذير و مهربان مييافتند.
استنباط کنید؟
« قَالُوا يَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِئِينَ [97] قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّي إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ گفتند: > پدر! از خدا آمرزش گناهان ما را بخواه، كه ما خطاكار بوديم.
گفت: بزودي براي شما از پروردگارم آمرزش ميطلبم، كه او آمرزنده و مهربان است97 و
توسل به اولیای الهی
ادای واجبات و مستحبات (نماز و روزه ...) همگی وسایل معنوی تقرب به خدایند ؛ اما وسائل معنوی محدود به اینها نیستند .
برخی دیگر از آنها عبارت انداز :توسل به نام ها و اسماء وحسنای خدا،توسل به دعای صالحان ، ...
شبهه : بعضی ها اشکال می کنند توسل در زمان حیات عیب ندارد ،ولی پس از مرگ درست نیست !!
این شبهه درست نیست ، چون ما معتقدیم انبیاء و اولیای الهی در حیات برزخی اند و خداوند به صراحت می فرماید :
« شهدای راه حق، زنده اند و انبیاء در زمره ی شهدا و مقامی برتر دارند . »
و همچنین سلام آخر نماز بیانگر زنده بودن پیامبر اسلام در حیات برزخی است .
چه استنباط می کنید؟
وَلِلّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمائِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
و براي خدا، نامهاي نيك است، خدا را به آن ) نامها ( بخوانيد. و كساني را كه در اسما، خدا تحريف ميكنند ) و بر غير اومي نهند، و شريك برايش قال ميشوند(، رها سازيد. آنها بزودي جزاي اعمالي را كه انجام ميدادند، ميبينند.
با توجه به توسل بر داشت خود رابیان کنید .
وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرَوا اللّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللّهَ تَوَّاباً رَحِيماً نساء 64
اگر اين مخالفان، هنگامي كه به خود ستم ميكردند) و فرمانهاي خدا را زير پا ميگذاردند(، به نزد تو ميآمدند،و از خدا طلب آمرزش ميكردند، و پيامبر هم براي آنها استغفار ميكرد، خدا را توبه پذير و مهربان مييافتند.
شرک نبودن بزرگداشت اولیای الهی
س : آیا بزرگداشت انبیاء و اولیای خدا شرک است ؟
ج : با استناد به آیات قرآن ، خیر :
« ذلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لاَ أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ »[سوره ی 42 آیه ی 23]
اين همان چيزي است كه خداوند بندگانش را كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند به آن نويد مي دهد. بگو: من هيچ پاداشي از شما بر رسالتم درخواست نميكنم جز دوست داشتن نزديكانم [= اهل بيتم ]، و هر كس كار نيكي انجام دهد، بر نيكي اش مي افزاييم، چرا كه خداوند آمرزنده و سپاسگزار است.
بزرگداشت انبیاء و اولیاء الهی 1
« ... فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُوْلئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ » [ ق از سوره ی 7 آیه ی 157 ]
در آیه ی دوم خداوند برای رستگاران چهار ویژگی می شمارد :
1 : ایمان به پیامبر . 2 : تکریم او . 3 : یاری کردن او . 4 : پیروی از آنچه بر او نازل شده است .
و منظور از « عَزَّرُوهُ » همان تکریم و تعظیم پیامبر است و تکریم او مربوط به حیات
مادی او نیست .
بزرگداشت انبیاء و اولیاء الهی 2
س:آیا تبرّک جستن به آثار اولیای الهی شرک است ؟
ج : « اذْهَبُوا بِقَمِيصِي هَذا فَأَلْقُوهُ عَلَى وَجْهِ أَبِي يَأْتِ بَصِيراً وَأْتُونِي بِأَهْلِكُمْ أَجْمَعِينَ»س12آ93
اين پيراهن مرا ببريد، و بر صورت پدرم بيندازيد تا بينا شود، و همه نزديكان خود را نزد من بياور.
................................................................................................................................................................................................
نظرات شما عزیزان:
:: موضوعات مرتبط: استاد آقایی، ،
